Ἡ Μετακομιδή τοῦ Ἱεροῦ Λειψάνου στή νῆσο Εὔβοια*

Η ΑΠΑΝΘΡΩΠΗ σύμβαση γιά τήν ὑποχρεωτική ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν τῆς Ἑλλάδος καί τῆς Κεμαλικῆς Τουρκίας, μετά τή Μικρασιατική καταστροφή, ὑπεγράφη τελικά, παρά τίς ἀντιρρήσεις τῆς Ἑλλάδος, καί ἄρχισε νά ἐφαρμόζεται ἀπό τόν Αὔγουστο τοῦ 1923. Τόν Ἰούλιο τοῦ 1924 ἔφθασαν στό Προκόπιο τριακόσιες τουρκικές οἰκογένειες ἐξ ἀνταλλαγῆς. Ἦταν Σλαυομακεδόνες ἀπό τίς περιοχές Ἐδέσσης, Φλωρίνης καί Καστοριᾶς. Οἱ Ἕλληνες μέ διαταγή τῶν τουρκικῶν ἀρχῶν, ἐγκατέλειψαν τά σπίτια τους, τά ὁποῖα δόθηκαν στούς Τούρκους πρόσφυγες, κι ἐκεῖνοι στοιβάχτηκαν προσωρινά σέ καθορισμένους χώρους.

Ἡ μαρτυρική ἔξοδος τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἀπό τό Προκόπιο Καππαδοκίας.

Ἡ μετακίνησή τους για τήν Ἑλλάδα ἄρχισε τό Σεπτέμβριο τοῦ 1924 καί βάσταξε ὥς τό Νοέμβριο τοῦ ἰδίου ἔτους. Ξεριζωμός ὀδυνηρός. Ταλαιπωρία ἀφάνταστη. Θά ἔπρεπε νά μεταφερθοῦν μέ ἀλογάμαξο στό σιδηροδρομικό σταθμό τοῦ Οὐλοῦ Κησλᾶ. Ἐκεῖ ἔμεναν σέ σκηνές, μέχρις ὅτου ἔλθει ἡ σειρά τους νά ἐπιβιβασθοῦν στά τραῖνα γιά τή Μερσίνα κι ἐκεῖ πάλι κατασκήνωσαν καί περίμεναν ἐξαντλημένοι τό βαπόρι ἀπό τήν Ἑλλάδα. Ὡστόσο εἶχαν συμμαζεύσει ἐλάχιστα εἴδη καί πολλά ἐκκλησιαστικά κειμήλια καί ἱερά σκεύη καί κυρίως τό Λείψανο τοῦ Ὁσίου Ἰωάννου, ἀπό τό ὁποῖο θά ἀντλοῦσαν παρηγοριά καί δύναμη. Οἱ Τουρκικές ἀρχές δέν ἐπέτρεψαν, βέβαια, τήν παραλαβή τοῦ Ἱεροῦ Σκηνώματος. «Αὐτός μέσ᾿ τά χέρια μας ἅγιασε εἶπαν και θά μείνη ἐδῶ. Κλείδωσαν τήν Ἐκκλησία καί τήν σφράγισαν. Καί ὁ Ὅσιος μέσα. Πῆραν τά κλειδιά καί ἔφυγαν. Τά παρακάλια δέν ἔπιασαν. Τό θέμα διαδόθηκε σ᾿ ὅλους τούς ἐναπομείναντες χριστιανούς. Τότε ἕνας σιδηρουργός Ἕλληνας πού τό ἄκουσε, πῆγε στόν παπα- Χαράλαμπο (Ἀβερκιάδη) καί τοῦ εἶπε νά μήν στεναχωρεθῆ, γιατί αὐτός μπορεῖ νά ἀνοίξη τήν πλαϊνή πόρτα τῆς Ἐκκλησίας τήν νύκτα καί νά βγάλουν τό Ἱερό Σκήνωμα τοῦ Ὁσίου. Τότε ὁ παπα-Χαράλαμπος ζήτησε νά μάθη ποιός ἔφευγε τήν ἑπομένη ἡμέρα.

Ἡ μεγάλη φυγή.

Ἔτυχε τήν ἄλλη ἡμέρα 10 Σεπτεμβρίου 1924 νά φεύγη ὁ Παναγιώτης Παπαδόπουλος. Τόν παρεκάλεσαν νά πάρη μαζί του τόν Ὅσιο. Αὐτός μετά χαρᾶς δέχθηκε καί τή νύκτα πῆραν τό Σκήνωμα μέ τή λάρνακα μαζί, τό τύλιξαν σέ ἕνα κιλίμι, τό ἔραψαν καί ὁ Παπαδόπουλος τό πέρασε ἀπό τό τελωνεῖο, λέγοντας ὅτι εἶχε μέσα τρόφιμα καί ροῦχα».

Τόν Ὀκτώβριο τοῦ 1924, μέ τό πλοῖο «Βασίλειος Δεστούνης», τό ὁποῖο μετέφερε μέρος τῶν προσφύγων στήν Εὔβοια, μεταφέρθηκε τό Ἱερό Λείψανο. Συνέβη, ὅμως, τό ἑξῆς θαυμαστό κατά τή διάρκεια τοῦ ταξιδιοῦ: Ἐνῶ τό πλοῖο εὑρίσκετο πλησίον τῆς Ρόδου, δέν προχωροῦσε, περιστρεφόμενο ἐδῶ κι ἐκεῖ. Ὁ κυβερνήτης τοῦ πλοίου φοβισμένος εἶπε τότε:

«Παιδιά ἤ καλό ἔχετε ἤ κακό θά μᾶς βρῆ». Τότε ὁ Παναγιώτης Παπαδόπουλος ἐξήγησε στόν πλοίαρχο ὅτι μέσα στό πλοῖο καί μάλιστα στό ἀμπάρι ἦταν τό λείψανο ἑνός Ἁγίου, τοῦ Ὁσίου Ἰωάννου τοῦ Ρώσου. Ἀμέσως ὁ κυβερνήτης διέταξε τήν μεταφορά του στό διαμέρισμα τοῦ πλοίου, τό ὁποῖο ἐχρησιμοποιεῖτο ὡς εὐκτήριος οἶκος τοῦ πληρώματος, ὅπου καί ἔκαιγε ἀκοίμητο καντήλι. Καί τό πλοῖο προχώρησε.

Στό λιμάνι τῆς Μερσίνας.

Ὅταν ἔφθασε στή Χαλκίδα, στήν ἀποβάθρα ὑποδέχθηκαν τό τίμιο Λείψανο ὁ ἀείμνηστος Μητροπολίτης Χαλκίδος Γρηγόριος (Πλειαθός), ὁ Νομάρχης, οἱ Ἀρχές τῆς Πόλεως καί τό τοποθέτησαν προσωρινά στόν Ἱερό Ναό Ἁγίου Ἰωάννου Χαλκίδος, ὅπου καί τό κοιμητήριο τῆς Πόλεως.

Ἀπό τήν ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου τῆς Χαλκίδος το Ἱερό Λείψανο μετέφεραν κρυφά στό χωριό τους οἱ κάτοικοι τοῦ Νέου Προκοπίου (Ἀχμέτ Ἀγᾶ), ξημερώματα τῆς 5ης Ἰουνίου 1925. Ἀφοῦ τό περιέφεραν στίς ὁδούς τοῦ Νέου Προκοπίου ἀλλά καί στή γύρω περιοχή (Μαντούδι, Στροφυλιά, Ἁγ. Ἄννα κ.λπ.) τό τοποθέτησαν στόν Ἱερό Ναό τῶν Ἁγίων Κωνσταντίνου καί Ἑλένης, ὅπου καί παρέμεινε, μέχρι τήν 27η Μαΐου 1951, ὁπότε καί μεταφέρθηκε στό νεο ανεγερθέντα πρός τιμήν του, ὁμώνυμο Ἱερό Ναό, σέ νέα ὡραιότατη ἀσημένια λάρνακα, μέ ἀνάγλυφες παραστάσεις ἀπό τή ζωή καί τά θαύματα τοῦ Ὁσίου Ἰωάννου, ἡ ὁποία κατασκευάσθηκε στό χρυσοχοεῖο Ἀφεντάκη στή Χαλκίδα τό 1936.

Ἄφιξη τῶν Προσφύγων καί τοῦ Ἱεροῦ Σκηνώματος στήν Χαλκίδα.

Ἐπειδή ἡ λάρνακα αὐτή ἐπαλαιώθη, τό Διοικητικό Συμβούλιο τοῦ Ἱ. Προσκυνήματος, ἀνέθεσε τήν κατασκευή νέας ἀργυρᾶς τοιαύτης στήν ἑταιρεία «Η. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΑΕΒΕ» μέ διακριτικό τίτλο

«CLARTE S.A.», τό ἔτος 2003. Ἡ νέα αὐτή λάρνακα φέρει δέκα ἀνάγλυφες παραστάσεις ἀπό τή ζωή τοῦ Ἁγίου, τό ἅγιο τρίμορφο στήν πλευρά τῆς κεφαλῆς τοῦ Ὁσίου καί στήν ἀπέναντί της πλευρά παράσταση, εἰκονίζουσα τήν ὑποδοχή τοῦ Ἱεροῦ Λειψάνου στή Χαλκίδα τό 1924 ἀπό τόν τότε Μητροπολίτη Γρηγόριο Ε´ τόν Πλειαθό. Ἐκεῖ, σ᾿ αὐτή τή λάρνακα τοποθετήθηκε τό Ἱερό Λείψανο, μετά τήν τελευταία ἀλλαγή τῶν ἀμφίων του, στίς 18 Ἀπριλίου 2005.

Τό συνταρακτικό αὐτό γεγονός τῆς μετακομιδῆς τοῦ Ἱεροῦ Λειψάνου ἔλαβε ὑπ᾿ ὄψη του σέ πολλά τροπάρια ὁ σπουδαῖος ὑμνογράφος, Ὅσιος Γεράσιμος ὁ Μικραγιαννανίτης, στήν ἀσματική ἀκολουθία, τήν ὁποία ἐποίησε τό 1973, πρός τιμήν τοῦ Ὁσίου Ἰωάννου. Ἐνδεικτικά ἀναφέρονται τά ἀκόλουθα:

«Χαίρει ὥσπερ θεῖον θησαυρόν, νῆσος τῆς Εὐβοίας δεχθεῖσα, τό θεῖον σκῆνός σου, ἐξ Ἑώας Ὅσιε, μετενεχθέν εὐσεβῶς· ἰατρεῖον γάρ δέδεικται, πάσης ἀσθενείας, καί παρέχει ἅπασι, χάριν καί ἔλεος· ὅθεν εὐσεβῶν αἱ χορεῖαι, τούτῳ εὐλαβῶς προσιοῦσαι, πάσης ἀπαλλάττονται κακώσεως» καί

«Ἔχαιρε τό πάλαι τῇ σῇ σορῷ, ἡ Καππαδοκία· νῦν δέ χαίρει πνευματικῶς, τῷ ἡγιασμένῳ λειψάνῳ σου παμμάκαρ, ἡ Εὔβοια τρυφῶσα, τῶν θαυμασίων σου».

Τό Λείψανο τοῦ Ἁγίου ἔχει καταστεῖ πόλος ἕλξεως σέ παγκόσμια κλίμακα. Πλήθη χριστιανῶν προσέρχονται καθημερινά ἀπ᾿ ὅλα τά σημεῖα τῆς γῆς, γιά νά προσκυνήσουν τόν Ἅγιο, νά τόν ἱκετεύσουν καί νά τόν εὐχαριστήσουν γιά τά ἄπειρα θαύματά του καί τίς εὐεργεσίες του. Μέ ἰδιαίτερη εὐλάβεια λαμβάνουν βαμβάκι ἀπό τό Λείψανό του, λάδι ἀπό τό καντῆλι του καί ἁγιασμό, καθώς καί ἕνα νῆμα μετρημένο στήν ἱερά λάρνακα, ἴσο πρός τό ὕψος τοῦ Ἁγίου.

Τό πλῆθος τῶν ἀπείρων θαυμάτων ἐξυμνεῖ καί τό ἀκόλουθο τροπάριο:

«Κρουνούς ἡ θήκη σοῦ Σκήνους τοῖς θερμῶς προσιοῦσι, πηγάζει ἰαμάτων τοῖς πιστοῖς πατήρ ἡμῶν, καί νοσήματα παύει, καί πάντων ἁγιάζει τάς ψυχάς, τῶν ἐν πίστει καί πόθῳ, ἀεί μακαριζόντων σε».

Τό Ἱερό Σκήνωμα στό Νέο Προκόπιο.

«Ἔχαιρε τό πάλαι τῇ σῇ σορῷ, ἡ Καππαδοκία· νῦν δέ χαίρει πνευματικῶς, τῷ ἡγιασμένῳ λειψάνῳ σου παμμάκαρ, ἡ Εὔβοια τρυφῶσα, τῶν θαυμασίων σου».

Τό Λείψανο τοῦ Ἁγίου ἔχει καταστεῖ πόλος ἕλξεως σέ παγκόσμια κλίμακα. Πλήθη χριστιανῶν προσέρχονται καθημερινά ἀπ᾿ ὅλα τά σημεῖα τῆς γῆς, γιά νά προσκυνήσουν τόν Ἅγιο, νά τόν ἱκετεύσουν καί νά τόν εὐχαριστήσουν γιά τά ἄπειρα θαύματά του καί τίς εὐεργεσίες του. Μέ ἰδιαίτερη εὐλάβεια λαμβάνουν βαμβάκι ἀπό τό Λείψανό του, λάδι ἀπό τό καντῆλι του καί ἁγιασμό, καθώς καί ἕνα νῆμα μετρημένο στήν ἱερά λάρνακα, ἴσο πρός τό ὕψος τοῦ Ἁγίου.Τό πλῆθος τῶν ἀπείρων θαυμάτων ἐξυμνεῖ καί τό ἀκόλουθο τροπάριο:

«Κρουνούς ἡ θήκη σοῦ Σκήνους τοῖς θερμῶς προσιοῦσι, πηγάζει ἰαμάτων τοῖς πιστοῖς πατήρ ἡμῶν, καί νοσήματα παύει, καί πάντων ἁγιάζει τάς ψυχάς, τῶν ἐν πίστει καί πόθῳ, ἀεί μακαριζόντων σε».

* (Ἀπό τό βιβλίο τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου
Χαλκίδος κ. Χρυσοστόμου
«Ο ΟΣΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΡΩΣΟΣ»,
ὅπου περιλαμβάνονται καί διηγήσεις προσφύγων
πού συνταξίδευσαν στό ἴδιο πλοῖο
μέ τό Ἱερό Λείψανο τοῦ Ὁσίου Ἰωάννου).